تأثیر خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و مراحل نمو دو گونه دارویی اسفرزه و پسیلیوم با استفاده از درجه روز رشد

به‌منظور بررسی تغییرات عملکرد کمی و کیفی دانه و تعیین درجه روز رشد مورد نیاز مراحل مختلف نمو دو گونه دارویی اسفرزه (Plantago ovata) و پسیلیوم (Plantago psyllium) در ارتباط با تراکم‌‌های مختلف کشت آن‌ها در شرایط تنش خشکی آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع درکرج در دو سال زراعی 1384 و 1385 اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی و با سه تکرار اجرا گردید. فاکتورها شامل سه سطح تنش خشکی شامل تنش خشکی شدید (قطع کامل آبیاری پس از گلدهی)، تنش متوسط (قطع آبیاری پس از گلدهی همراه با یک آبیاری تکمیلی در مرحله پر شدن دانه) و شاهد (بدون تنش) و تراکم در سه سطح 70، 100 و 130 بوته در مترمربع برای گونه اسفرزه و 40، 70 و 100 بوته در مترمربع برای گونه پسیلیوم بودند. تنش خشکی در هر دو گونه، در هر دو سال آزمایش به‌طور معنی‌داری باعث کاهش عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی شدند. در هر دو گونه اسفرزه و پسیلیوم، تراکم‌‌های بوته‌ متوسط و زیاد احتمالاً به‌علت توسعه سریع‌تر شاخص سطح برگ و سایه‌انداز به‌طور معنی‌داری، با دریافت درجه روز رشد کمتری، به حداکثر تولید ماده‌ خشک می‌‌رسند. درجه روز رشد مورد نیاز برای وارد شدن گونه اسفرزه به مرحله 50 درصد رسیدگی در شرایط تنش خشکی شدید، متوسط و شاهد به‌ترتیب برابر 850، 984 و 1120 و در گونه پسیلیوم به‌ترتیب برابر860، 982 و 1147 بود.